Rechten en plichten van werknemers bij re-integratie

Wanneer u re-integreert na een periode van ziekte vraagt u zich wellicht af wat er precies van u verwacht wordt, waar u wel en niet mee akkoord moet gaan en welke mogelijkheden u heeft. In deze blog nemen we de rechten en plichten die u heeft als werknemer door. 

Wanneer is er sprake van re-integratie?

Re-integratie is aan de orde wanneer u voor langere tijd ziekgemeld bent. U moet dan samen met uw werkgever een plan maken voor re-integratie, met als doel om u zo snel mogelijk weer duurzaam aan het werk te krijgen. Als het (tijdelijk) voor u niet mogelijk is om terug te keren in uw eigen functie, moet uw werkgever op zoek naar mogelijkheden om u te laten re-integreren binnen een andere functie. Het kan ook zijn dat u wel re-integreert in uw eigen functie, maar dat er aanpassingen moeten worden gedaan aan uw werkplek of werktijden. Afhankelijk van wat u wel en niet kan, wordt er invulling gegeven aan uw re-integratie. 

Welke soorten re-integratie zijn er? 

Kort gezegd zijn er twee soorten re-integratie: re-integratie eerste spoor en re-integratie tweede spoor. We nemen ze kort door.

Re-integratie eerste spoor

Bij re-integratie eerste spoor re-integreert u bij uw eigen werkgever. Dit kan bijvoorbeeld op één van de volgende manieren: 

 

• U re-integreert in uw eigen functie, waarbij u uw uren geleidelijk opbouwt;
• U re-integreert in uw eigen functie, maar met aanpassingen aan uw werkplek of aan uw werktijden;
• U re-integreert in een andere functie binnen het bedrijf. 

Re-integratie tweede spoor

Bij re-integratie tweede spoor gaat u op zoek naar een andere werkgever om te re-integreren. Re-integratie tweede spoor wordt ingezet als uw werkgever geen mogelijkheden heeft voor u om te re-integreren binnen het bedrijf of wanneer dit een erg kleine kans van slagen heeft. Re-integratie tweede spoor kan ook betekenen dat u re-integreert als zelfstandig ondernemer.

Welke verplichtingen heeft u bij re-integratie? 

Bij re-integratie heeft u als werknemer een aantal verplichtingen waar u zich aan moet houden volgens de Wet verbetering poortwachter.

Gesprekken met de bedrijfsarts

Wanneer u zich ziekmeldt, zult u vroeg of laat een uitnodiging krijgen van de bedrijfsarts om op gesprek te komen. Gedurende het gehele re-integratietraject speelt de bedrijfsarts een belangrijke rol. Hij beoordeelt op basis van uw ziektebeeld welke mogelijkheden u heeft op het gebied van werk. U bent verplicht om op gesprek te komen bij de bedrijfsarts wanneer deze u hiertoe uitnodigt. 

 

De gesprekken met de bedrijfsarts zijn vertrouwelijk. De bedrijfsarts mag geen medische gegevens over u delen met uw werkgever of de aard van uw ziekte met hem bespreken. Hij mag uw werkgever alleen adviseren over de re-integratie. De adviezen van de bedrijfsarts zijn zwaarwegend en mogen niet zomaar genegeerd worden door u of uw werkgever.

Meewerken aan het plan van aanpak

Een belangrijk onderdeel van re-integratie is het plan van aanpak. Dit dient u samen met uw werkgever op te stellen. U bent verplicht om hieraan actief mee te werken. Sinds kort is het ook verplicht om in het plan van aanpak uw mening te vermelden ten aanzien van de re-integratie afspraken. Dit is bedoeld om uw betrokkenheid bij het plan van aanpak en het re-integratietraject te vergroten.

 

U maakt het plan van aanpak aan het begin van uw re-integratietraject. Vervolgens moeten uw werkgever en u minimaal één keer in de zes weken bij elkaar komen om de voortgang te bespreken. Tussentijds kan het plan van aanpak gewijzigd of bijgesteld worden. Dit gebeurt bijvoorbeeld bij een verandering in uw omstandigheden of ziekteverloop. 

Actief inzetten voor uw re-integratie

U moet als werknemer actief meewerken aan uw eigen re-integratie. Dit is een vrij voor de hand liggende verplichting, maar hij is tegelijkertijd niet heel concreet. Het betekent dat u in ieder geval: 

 

• minimaal één keer per zes weken een gesprek hebt met uw werkgever om de voortgang te bespreken; 
• er alles aan doet om uw herstel te bevorderen;
• met de bedrijfsarts meedenkt over hoe u uw herstel kunt bewerkstelligen; 
• actief meedenkt over welk werk passend voor u is.

 

Daarnaast kan het bijvoorbeeld betekenen dat u maatregelen neemt om uw gezondheidssituatie te verbeteren waar dat mogelijk is en dat u zelf suggesties doet over passend werk. Uiteindelijk zal het UWV na twee jaar beoordelen of u voldoende heeft gedaan om uw re-integratie te doen slagen.

Passend werk accepteren

U bent verplicht om passend werk te accepteren wanneer dit wordt aangeboden. Wat daaronder verstaan wordt, is afhankelijk van onder andere uw werkervaring, uw opleidingsniveau en uw capaciteiten, zowel fysiek als mentaal. Hierbij geldt wel: hoe langer u ziek bent, hoe meer werk als passend wordt gezien. Dat betekent dat u na een half jaar ziekte ook werk moet gaan accepteren dat minder goed bij u aansluit. Bovendien kan er van u verwacht worden dat u een langere reisafstand naar uw werk accepteert, mits uw gezondheid dit toelaat.

Wat zijn uw rechten? 

Naast de verplichtingen die u heeft bij re-integratie, heeft u uiteraard ook een aantal rechten.

Goede begeleiding en ondersteuning

U heeft recht op actieve begeleiding van uw werkgever om weer op een gezonde en duurzame manier aan het werk te kunnen. Uw werkgever is hoofdverantwoordelijk voor het re-integratietraject en u mag van hem verwachten dat hij hierin het initiatief en het voortouw neemt. Hij moet actief op zoek naar mogelijkheden voor passend werk voor u, binnen of buiten het bedrijf. Mocht u na twee jaar nog niet succesvol gere-integreerd zijn, oordeelt het UWV of uw werkgever voldoende inspanning heeft geleverd om uw re-integratie succesvol te maken. 

Bezwaar maken 

Wij gaven hierboven al aan dat u verplicht bent om gesprekken te voeren met de bedrijfsarts. De bedrijfsarts geeft adviezen die zwaarwegend zijn en die niet zomaar kunnen worden genegeerd. Het kan zijn dat u het oneens bent met het advies van uw bedrijfsarts. U heeft dan het recht om hier bezwaar tegen te maken. Dit doet u als volgt: 

 

• U laat uw bedrijfsarts en werkgever schriftelijk weten dat u het oneens bent met het advies en waarom u het ermee oneens bent. 
• U vraagt uw huisarts om u bij te staan in uw bezwaar. U vraagt hem contact op te nemen met uw bedrijfsarts of andersom. 

Second opinion

Mocht uw bezwaar niet leiden tot een ander advies van de bedrijfsarts - één waarin u zich wel kunt vinden - dan kunt u een second opinion aanvragen. De bedrijfsarts mag uw verzoek tot een second opinion niet weigeren, tenzij hij daar zwaarwegende argumenten voor heeft. Indien u het niet eens bent met de argumenten van uw bedrijfsarts om uw verzoek te weigeren, kunt u een klacht indienen. Iedere bedrijfsarts en/of arbodienst is verplicht een klachtenprocedure te hebben.

Deskundigenoordeel

Als de re-integratie stagneert omdat u het niet eens bent met uw werkgever over (een onderdeel van) de re-integratie, kunt u een deskundigenoordeel aanvragen bij het UWV. U vraagt het UWV een oordeel te geven over dat waarover u en uw werkgever van mening verschillen. Dat kan bijvoorbeeld gaan over wat wel of niet valt onder passend werk. Het oordeel van het UWV is niet bindend, maar het geeft vaak wel voldoende handvatten om het traject op een goede manier te kunnen voortzetten.

Uw werkgever mag u niet ontslaan

Tijdens uw re-integratie mag uw werkgever u niet ontslaan. Dit geldt in ieder geval voor de eerste twee jaar van uw ziekte. Er bestaan een aantal uitzonderingen: 

 

• Uw werkt niet voldoende mee aan uw re-integratie. U weigert bijvoorbeeld ander passend werk of omscholing;
• Uw werkgever had al ontslag voor u aangevraagd voordat u ziek werd;
• U zit nog in uw proeftijd;
• Er is sprake van ontslag wegens bedrijfseconomische redenen. 

Werkplekaanpassingen

Uw werkgever moet binnen zijn mogelijkheden zorgen voor aanpassingen aan uw werkplek als dat nodig is. Het kan ook zijn dat u een speciaal vervoermiddel nodig heeft om op uw werk te komen. Mogelijk heeft u recht op een vergoeding hiervoor. Deze kunt u aanvragen bij het UWV. 

Take-aways

• Re-integratie kent twee varianten: 
  • het eerste spoor, waarbij u re-integreert binnen het bedrijf van uw eigen werkgever;
  • het tweede spoor, waarbij u re-integreert bij een andere werkgever.
• Tijdens uw re-integratie bent u verplicht om te verschijnen op de afspraken met de bedrijfsarts. Hij geeft zwaarwegende adviezen over uw re-integratiemogelijkheden.
• U moet bovendien meewerken aan het opstellen van een plan van aanpak voor re-integratie en aan het uitvoeren ervan.
• U moet zich actief inzetten voor het succes van uw re-integratie, binnen de mogelijkheden die u heeft. 
• U moet passend werk accepteren wanneer de kans zich voordoet.
• Tijdens re-integratie heeft u recht op actieve begeleiding en ondersteuning van uw werkgever.
• U mag bezwaar maken tegen een advies van de bedrijfsarts en vragen om aanpassing van het advies.
• U heeft het recht op een second opinion van een andere bedrijfsarts als u twijfels heeft over het advies dat u krijgt.
• Uw werkgever mag u niet ontslaan tijdens de eerste twee jaar van uw ziekte en/of re-integratie. Hierop zijn uitzonderingen.
• U heeft het recht op aanpassingen van uw werkplek, binnen de mogelijkheden die uw werkgever hiertoe heeft.