Lijkt het niet meer mogelijk uw werknemer binnen uw eigen bedrijf te helpen re-integreren? Dan is het tijd om het 2e spoor traject in te zetten. In dit traject begeleidt u uw werknemer naar een nieuwe baan bij een andere werkgever. Hierbij kunt u, maar ook uw werknemer, geconfronteerd worden met veel verschillende uitdagingen. Hoe kunt u bijvoorbeeld de beste arbeidsmogelijkheden voor uw werknemer onderzoeken, en welke verplichtingen heeft u? En hoe zorgt u ervoor dat dit traject zo efficiënt en spoedig mogelijk verloopt zodat u tijd en kosten bespaart? In dit artikel behandelen we verschillende uitdagingen die u tegen kunt komen als werkgever en wat u kunt doen voor de beste resultaten.

Wat is het 2e spoor traject?

Soms wordt duidelijk tijdens de re-integratie van uw werknemer dat het moeilijk of onmogelijk is om terug te keren binnen zijn of haar oude functie of zelfs uw bedrijf. Bijvoorbeeld wanneer uw werknemer niet volledig hersteld, of u geen passend werk kan aanbieden. In dat geval moet worden gekeken naar re-integratie bij een ander bedrijf en een nieuwe werkgever. Dit wordt dan ook wel het 2e spoor traject genoemd. Hierbij onderzoekt u samen met uw werknemer en eventueel andere begeleiding of hij of zij herplaatst kan worden bij een nieuwe werkgever.

Uitdaging 1: Wat zijn uw verantwoordelijkheden en plichten?

Een uitdaging bij de re-integratie 2e spoor traject is om de regels van de procedure goed na te lopen. Als u een gedeeltelijk arbeidsongeschikte werknemer bij een andere werkgever wilt plaatsen, zijn er verschillende stappen die u moet ondernemen:

• Allereerst moet samen met de bedrijfsarts worden vastgesteld dat er geen mogelijkheden meer zijn voor uw werknemer om werk te hervatten in uw eigen bedrijf, binnen de oude functie of een nieuwe functie. 
• De bedrijfsarts legt zijn of haar bevindingen met betrekking tot de arbeidsongeschiktheid van uw werknemer in een verklaring vast, die u ontvangt. 
• Deze verklaring moet officieel in het re-integratiedossier worden opgenomen. Ook moet u goed vermelden wat u heeft ondernomen om te proberen uw werknemer terug aan het werk te krijgen binnen uw bedrijf. 
• U moet het plan van aanpak bijstellen, en kan dan een opdracht geven tot herplaatsing. Dit initiatief ligt bij u. Ook geeft u aan welk werk wel passend zal zijn voor uw werknemer. Het volgende bedrijf weet zo wat ze kunnen verwachten en welk werk ze kunnen aanbieden.
• U moet minimaal één keer in de zes weken met uw werknemer de voortgang van de re-integratie bespreken. Dit is ook een verplichting vanuit uw werknemer.
• Als een nieuwe werkgever gevonden is die passend werk heeft, stelt u samen met uw werknemer en de nieuwe werkgever een detacheringsregeling op.
• Bij een succesvolle re-integratie, en als alle partijen tevreden zijn, kan een arbeidsovereenkomst getekend worden bij de nieuwe werkgever.
• De loondoorbetaling duurt maximaal 2 jaar. U mag de loondoorbetaling stoppen wanneer een gedeeltelijk arbeidsongeschikte werknemer na twee jaar zonder succesvolle herplaatsing een WIA-uitkering heeft aangevraagd en ontvangt. 

Uitdaging 2: Verloopt de samenwerking met uw werknemer niet soepel?

Kunt u goed overweg met uw werknemer? Volgens driekwart van de re-integratiebegeleiders werken de meeste werknemers proactief mee aan het 2e spoor traject. Dan is er een grotere kans dat de re-integratie positief en soepel verloopt. Wanneer dit niet het geval is, zijn er verschillende manieren om te handelen:

• Werkt uw medewerker niet goed mee aan de re-integratie? Uw werknemer heeft de verantwoordelijkheid en de plicht actief bij te dragen aan zijn of haar eigen re-integratie. Als dat niet het geval is, kan dat voldoende reden zijn om hem of haar te ontslaan.
• Verschilt u van mening met uw werknemer? Het is voor u beide mogelijk een deskundigenoordeel aan te vragen bij UWV, en uw werknemer heeft het recht om een second opinion aan te vragen bij de bedrijfsarts.
• Wanneer u de plichten en rechten van uw werknemer goed uitlegt en transparantie hanteert bij de begeleiding van het traject, is er volgens onderzoek vaker begrip voor het proces vanuit uw werknemer. Het contact verbeteren bij conflict kan al een verbetering geven in het traject.

Uitdaging 3: Geen nieuwe werkgever te vinden

Het vinden van een nieuwe baan bij een ander bedrijf kan erg lastig zijn. Hierdoor kan de re-integratie 2e spoor traject lang duren en kostbaar worden, met negatieve gevolgen van dien. Bepaalde groepen werknemers hebben meer moeite om een nieuwe werkgever te vinden:

• Een kwart van de werknemers binnen dit traject is ouder dan 59 jaar, en een gedeelte daarvan zit erg dicht bij de pensioenleeftijd. Zij worden een stuk minder snel aangenomen bij een nieuw bedrijf.
• Mensen met een psychische aandoening hebben over het algemeen minder kansen op nieuw werk. Volgens onderzoek heeft ongeveer 1/3e van de mensen een psychische aandoening, de rest een lichamelijke aandoening. 6 van de 7 mensen die bij een nieuwe werkgever aan de slag kunnen, hebben een lichamelijke diagnose. Ook is er vaker passend werk bij de eigen werkgever gerealiseerd voor mensen met een lichamelijke diagnose.
• 64% van de werknemers binnen het 2e spoor traject heeft een of meerdere keren gesolliciteerd bij een nieuwe werkgever, meestal zonder succes.
• Een deel komt wel aan de slag bij een nieuwe werkgever, meestal in de vorm van een stage (17%), detachering (9%) of vrijwilligerswerk (6%). Een proefplaatsing komt het minst voor (2%).

Wanneer moet uw werknemer een functie aannemen?

Als uw werknemer maar niet aan een baan komt, kan de re-integratie verlengen, wat ook voor u kostbaar kan zijn. Wanneer en in welke gevallen kunt u verwachten dat uw werknemer bepaald werk aanneemt? De volgende punten zijn van toepassing bij de beoordeling of er sprake is van passend werk tijdens het 2e spoor traject:

• Binnen het eerste halfjaar: De nieuwe baan van uw werknemer moet aansluiten bij zijn of haar functionele mogelijkheden, opleiding, werkervaring en het oude salarisniveau.
• Na een halfjaar: U kunt van uw werknemer verwachten dat hij of zij een baan accepteert onder zijn of haar oude opleidingsniveau of die minder goed aansluit op de werkervaring. Dat gaat ook op voor werk waarbij uw werknemer een reistijd van langer dan twee uur zal hebben, mits dit op basis van hun gezondheid verantwoord is.
• Hoe langer uw werknemer nog niet aan het werk is, hoe meer functies als passend werk worden gezien.
• Uw werknemer moet soms ook niet-passend werk accepteren. Dit geldt ook voor mensen die net afgestudeerd zijn. Werkervaring na een opleiding of studie is in dat geval belangrijker dan het niveau van het werk.

Uitdaging 4: Tegenslag tijdens het traject

Zijn de verwachtingen hoog aan het begin van het traject? Volgens onderzoek blijkt dat er vaker zaken misgaan dan dat er onverwachte meevallers zijn. Bijna de helft van de mensen binnen een 2e spoor traject krijgt een volledige WGA- of IVA-uitkering toegekend. Dit geeft aan dat het succes van het traject niet alleen afhankelijk is van de kwaliteit van het traject of de inzet van de werknemer, maar ook van de gezondheidsontwikkeling. Uw werknemer kan dan met een verklaring van de bedrijfsarts vervroegd een WIA-keuring aanvragen. De statistieken hierbij: 

• Bij ongeveer de helft van de mensen binnen het traject verwacht de bedrijfsarts rond het eerste ziektejaar nog verbetering van de mogelijkheden, en bij een kwart is de verwachting dat de mogelijkheden niet meer zullen veranderen.
• Hoe de gezondheid van uw werknemer verandert tijdens het traject kan anders uitpakken dan de prognose. Ongeveer 1/3e van de trajecten wordt verstoord door onvoorziene tegenslag in de vorm van tijdelijke stagnatie, uitval of gezondheidsverslechtering. Onverwachte verbetering wordt maar in 9% van de gevallen gezien.

Uitdaging 5: Wat als de re-integratie 2e spoor niet lukt?

Mislukt de re-integratie binnen het 2e spoor traject? Dan kan uw werknemer na twee jaar een WIA-keuring ondergaan, waarbij beoordeeld wordt in hoeverre ze arbeidsongeschikt zijn en recht hebben op een uitkering. Volgens vakbond CNV loopt het aantal WIA-aanvragen steeds hoger op met een toename aan aantal burn-outs en ziekte door de pandemie. Bij de aanvraag zijn verschillende uitkomsten mogelijk:

• Uw werknemer wordt volledig arbeidsongeschikt verklaard en heeft recht op een IVA-uitkering. 
• Als uw werknemer nog benutbare functionele mogelijkheden heeft, dan krijgt hij of zij een WGA-uitkering.
  • Bent u eigenrisicodrager voor de WGA? Dan bent u maximaal tien jaar verantwoordelijk voor het WGA-loon. U kunt dan een spoor 3 traject inzetten, om deze periode en de kosten hiervan te beperken.

Kans op loonsancties van het UWV

Vraagt uw werknemer na twee jaar werkloosheid een WIA-keuring aan? Dan krijgt u te maken met de Wet verbetering Poortwachter. Hierbij is het belangrijk dat u aan kunt tonen dat er  alles aan heeft gedaan om uw werknemer terug aan het werk te krijgen. UWV kan u namelijk streng toetsen wanneer beoordeelt wordt dat uw begeleiding onvoldoende was:

• Een 2e spoor traject kan een vereiste zijn van de re-integratie. 
• UWV beoordeelt eerst het re-integratiedossier voordat de WIA-aanvraag in behandeling wordt genomen.
• Indien UWV beoordeelt dat u niet voldoende heeft gedaan aan de re-integratie, kan er een loonsanctie van maximaal 52 weken volgen. Dit betekent dat u verplicht bent binnen deze periode het loon van uw werknemer door te betalen.

Tips om de procedure soepel te laten verlopen

Als werkgever heeft u er veel baat bij om uw werknemer snel weer aan het werk te krijgen, zeker met het oog op het gemis in productiviteit en de loondoorbetaling. Om de uitdagingen tegemoet te gaan voor een soepel en efficiënt verlopend traject, is specialistische kennis, tijd en aandacht nodig. Arboportaal noemt de volgende tips voor ondersteuning bij het 2e spoor traject:

• U kunt een arbodienst, re-integratiebedrijf, uitzendbureau of scholingsbedrijf vragen om ondersteuning bij de begeleiding van het traject. Ook als het gaat om het zoeken naar passend werk buiten het bedrijf.
  • Externe bedrijven hebben vaak een actuele en betere kennis met betrekking tot de arbeidsmarkt.
  • Ook hebben ze de expertise om een juiste inventarisatie te maken van mogelijke, realistische baankansen voor uw werknemer. Denk hierbij aan coachingsgesprekken, competentie- en beroepstesten worden ingezet om een duidelijk zoekprofiel te ontwikkelen voor uw werknemer. 
  • Arbodiensten kunnen training en coaching inzetten om de vaardigheden van uw werknemer omtrent het solliciteren te verbeteren.
  • Arbodiensten weten precies wat de regels en plichten vanuit de Arbowet zijn als het gaat om het 2e traject. Ze maken een traject op maat wat voldoet aan de wet en zorgen dat de rapportages voldoen aan de voorwaarden van UWV. Zo voorkomt u eventuele onvoorziene loonsancties in de vorm van boetes en wordt uw schadelast beperkt.

Ondersteuning van uw branchevereniging bij 2e spoor traject

Uw branchevereniging kan u ook op verschillende manieren helpen tijdens de re-integratie binnen het 2e spoor traject:

• Informeer bij uw branchevereniging met welke externe bedrijven zij samenwerken om de juiste keuze te maken met oog op budget en effectiviteit.
• De branchevereniging kan u ondersteunen bij het aantrekken of uitplaatsen van gedeeltelijk arbeidsongeschikte werknemers via speciale regelingen met UWV WERKbedrijf. 
• Het is mogelijk dat de branchevereniging een vacaturebank voor de branche heeft. Of bijvoorbeeld kleinschalige netwerken heeft opgezet ter uitwisseling en werving van personeel, om de brancheoverstijgende samenwerking te bevorderen.

Takeaways

• De eerste uitdaging is om goed op de hoogte te zijn van uw rechten en plichten, en die van uw werknemer tijdens de re-integratie binnen het 2e spoor traject. 
• Als de samenwerking niet soepel verloopt kunt u een deskundigenoordeel aanvragen, of besluiten uw werknemer te ontslaan. Vaak verbetert de samenwerking wanneer het traject goed wordt uitgelegd.
• Soms is het moeilijk om een nieuwe werkgever te vinden, maar na verloop van tijd wordt uw werknemer verplicht om ook niet-passend werk aan te nemen.
• Er kan tegenslag buiten uw controle zijn. Realistisch inzicht is belangrijk bij het traject, en om al eventueel eerder een beslissing te maken omtrent arbeidsongeschiktheid.
• Als de re-integratie binnen het tweede spoor niet lukt, ondergaat uw werknemer een WIA-keuring. Zorg dat uw re-integratiedossier goed op orde is zodat u geen loonsancties krijgt.
• U kunt u laten ondersteunen bij deze uitdagingen door een arbodienst of een re-integratiebedrijf, of de branchevereniging.