Tweedespoortraject: hoe het werkt en wat u moet weten

Bent u aan het re-integreren en heeft uw werkgever re-integratie tweede spoor voorgesteld? Of wilt u weten of tweede spoor re–integratie voor u een optie is? In deze blog vertellen we u alles wat u moet weten over re-integratie tweede spoor. 

Wat is re-integratie tweede spoor?

Re-integratie tweede spoor betekent werkhervatting bij een andere werkgever. U gaat dan op zoek naar passend werk bij een andere werkgever. Uw werkgever neemt het initiatief hiertoe en is verantwoordelijk voor de juiste begeleiding.

Wanneer wordt re-integratie tweede spoor ingezet?

Een tweede spoor wordt in de regel ingezet als blijkt dat re-integratie via het eerste spoor niet lukt. Het moet in ieder geval ingezet worden ergens tussen de 8 en 52 weken na uw ziekmelding en maximaal 6 weken na de eerstejaarsevaluatie. In de praktijk blijkt dat er maar weinig tweedespoortrajecten starten in het eerste jaar: zo’n 16% volgens een onderzoek van het UWV in 2021.

Als bij de eerstejaarsevaluatie nog niet voldoende duidelijk is of re-integratie eerste spoor tot de mogelijkheden behoort, is het in veel gevallen raadzaam om het tweede spoor al in te zetten. Als het tweede spoor namelijk te laat wordt gestart, kan dat een loonsanctie betekenen voor uw werkgever. Deze moet uw loon dan langer doorbetalen en u kunt dan ook pas later een WIA-uitkering aanvragen. 

Het tweede spoor kan in dat geval ook parallel lopen aan het eerste spoor. In twee derde van de tweedespoortrajecten, loopt er tegelijkertijd een eerstespoortraject.

Hoe verloopt het tweedespoortraject? 

Het tweedespoortraject bestaat voor een deel uit vaste stappen en onderdelen en is tegelijkertijd voor iedereen uniek. Gemiddeld duurt een traject 9 tot 12 maanden, met een wettelijk maximum van twee jaar. 

Stappenplan

Een tweedespoortraject kent vele vormen, afhankelijk van de keuzes die u met uw werkgever maakt. Er zijn ook een aantal vaste stappen die ondernomen (moeten) worden. In het kort: 

1. Er moet eerst duidelijk worden dat re-integratie eerste spoor niet tot de mogelijkheden behoort of onwaarschijnlijk is. Het kan ook zijn dat na een jaar ziekte nog niet duidelijk is of re-integratie eerste spoor een optie is.
2. De bedrijfsarts legt dit vast in een verklaring, ergens tussen 8 en 52 weken na uw ziekmelding.
3. Uw werkgever geeft opdracht tot herplaatsing.
4. Uw plan van aanpak wordt aangepast in het re-integratiedossier.
5. U gaat op zoek naar een nieuwe werkgever. Uw huidige werkgever begeleidt en ondersteunt hierbij.
6. Als er een nieuwe werkgever is gevonden, zal er waarschijnlijk eerst een detacheringsregeling worden opgesteld. U gaat dan aan de slag bij de nieuwe werkgever, terwijl u officieel nog in dienst bent van uw oude werkgever.
7. Als de detachering succesvol blijkt en alle partijen tevreden zijn, kunt u officieel in dienst gaan bij de nieuwe werkgever. 
8. Mocht het na twee jaar nog niet gelukt zijn een nieuwe werkgever te vinden, kunt u een WIA-uitkering aanvragen bij het UWV.

Arbeidsdeskundig onderzoek

Vaak wordt re-integratie tweede spoor voorafgegaan door een arbeidsdeskundig onderzoek. Dit is een uitgebreid onderzoek naar de mogelijkheden voor re-integratie, met de door de bedrijfsarts vastgestelde belastbaarheid als uitgangspunt. Een arbeidsdeskundig onderzoek kan er als volgt uitzien: 

• De arbeidsdeskundige vraagt bij uw bedrijfsarts een Functionele Mogelijkhedenlijst (FML). Hierin staat vermeld wat u nog wel en niet kan op het gebied van werk. 
• De arbeidsdeskundige kijkt eerst (nogmaals) naar de mogelijkheid tot re-integratie eerste spoor: 
  • Hij vraagt uw werkgever een omschrijving van uw functie. 
  • Hij vraagt een organigram van het bedrijf en een overzicht van alle andere functies binnen de organisatie.
  • Hij voert een gesprek met u over de FML en brengt samen met u de belasting in uw huidige functie in kaart. Daarnaast bespreekt hij zaken als opleidingsniveau en werkervaring. U kunt in dit gesprek ook uw eigen wensen uitspreken op het gebied van re-integratie. Deze worden meegenomen in het onderzoek. 
  • Hij voert een gesprek met uw werkgever. Hij bespreekt de belasting binnen uw functie en of er functieaanpassingen mogelijk zijn. Daarnaast wordt gekeken naar mogelijk andere passende functies en hun belasting. Ook de werkgever mag in dit gesprek zijn mening geven over de re-integratie. 
  • Hij brengt een bezoek aan de werkplek. Zo beoordeelt hij zelf de specifieke belastingen en (deel)taken die bij uw functie horen. Hij kijkt ook naar eventuele andere passende werkzaamheden.
• De arbeidsdeskundige kijkt ook naar de mogelijkheden voor re-integratie tweede spoor. Hij maakt een inschatting van de haalbaarheid ervan en aan welke voorwaarden een functie bij een andere werkgever moet voldoen. 
• Hij brengt ten slotte een advies uit over passende mogelijkheden tot werk en het te volgen re-integratiespoor. 

Begeleiding

Wanneer wordt besloten tot re-integratie tweede spoor, wordt u niet in het diepe gegooid. Uw werkgever draagt de verantwoordelijkheid om u hierbij op passende wijze te begeleiden. Dit kan hij zelf doen of uitbesteden aan een re-integratiebureau. 

Te maken krijgen met beperkingen en daarmee het verlies van een functie en/of werkgever, kan mentaal erg zwaar zijn. Er wordt hierbij zelfs gesproken over rouwverwerking. Het is belangrijk dat hier in de begeleiding rekening mee wordt gehouden, dat het erkend wordt en dat er ruimte aan wordt gegeven. Zo kunt u vervolgens op een gezonde manier aan het werk gaan bij een andere werkgever. 

Daarnaast kunt u denken aan begeleiding op het gebied van:

• het versterken van sollicitatievaardigheden en solliciteren;
• het volgen van een cursus of opleiding; 
• het opbouwen van een (werk)ritme.

Detachering

In de meeste gevallen wordt er bij re-integratie tweede spoor gebruikgemaakt van (een vorm van) detachering. Dat betekent dat u bij een nieuwe werkgever begint met werken, terwijl u officieel nog in dienst bent bij uw oude werkgever. Dit maakt de drempel lager, zowel voor u als voor de nieuwe werkgever, omdat jullie eerst kunnen 'proberen' of het werkt. Pas als jullie beiden tevreden zijn, gaat u officieel in dienst bij de nieuwe werkgever.

Kan het traject worden bijgesteld of gestopt?

Ja, tussentijds kan het tweede spoor worden bijgesteld of gestopt. Dit kan bijvoorbeeld als: 

• uw gezondheid slechter wordt, waardoor re-integratie (tijdelijk) niet meer lukt; 
• uw gezondheid juist beter wordt, zodanig dat een re-integratie eerste spoor weer gevolgd kan worden.

Er wordt gedurende het gehele traject gekeken of het re-integratieplan nog aansluit. Het advies van de bedrijfsarts blijft hierin leidend. Deze zal dan ook steeds uw gezondheid blijven beoordelen. 

Welke verplichtingen heeft u als werknemer?

Tijdens het tweedespoortraject heeft u een aantal verplichtingen. In het kort: 

• U moet zich houden aan de afspraken die gemaakt zijn in het plan van aanpak. 
• U moet passend werk accepteren. Passend werk betekent werk dat aansluit bij uw functionele mogelijkheden, opleiding, werkervaring en oude salarisniveau. Naarmate u langer ziek bent, moet u ook werk gaan accepteren dat daar minder goed op aansluit.
• U bent verplicht om te verschijnen op de afspraken met de bedrijfsarts, wanneer deze u uitnodigt. 
• U moet solliciteren indien dit aan de orde is. Indien nodig wordt u hierin begeleid. 
• U moet een (kortdurende) cursus of scholing volgen indien uw werkgever dit u aanbiedt en het uw kansen op de arbeidsmarkt vergroot.

Wat komt er op u af?

Een re-integratie tweede spoor is een intensief traject, waarbij er van alles op u afkomt. In korte tijd heeft u te maken met ziekte, de beperkingen die daarmee gepaard gaan, zoeken naar nieuw werk en afscheid van het bedrijf, uw werkgever en uw collega’s. Daarbij komt dat een re-integratie tweede spoor veel onzekerheid met zich meebrengt. Dit alles gaat u waarschijnlijk niet in de koude kleren zitten. We gaven hierboven al aan dat (rouw)verwerking en de emoties die hierbij komen kijken ruimte moeten krijgen in het traject. Als dit niet gebeurt, kunnen deze gevoelens blijven sluimeren. Dit heeft weer invloed op het succes van uw re-integratie. Ga er daarom niet te makkelijk aan voorbij. 

Niet alleen voor u, maar ook voor uw werkgever is re-integratie tweede spoor een intensief traject, waarbij hij bovendien te maken krijgt met allerlei wet- en regelgeving. Veel werkgevers schakelen dan ook een re-integratiebureau in om (een deel van) het traject over te nemen. 

Wat kan een re-integratiebureau voor u betekenen?

Grote kans dat uw werkgever een re-integratiebureau inschakelt om te ondersteunen bij uw tweedespoortraject. Benieuwd wat een re-integratiebureau precies allemaal doet? Het biedt onder andere: 

• Begeleiding van het gehele tweedespoortraject;
• Een arbeidsdeskundig onderzoek;
• Alle benodigde kennis van wet- en regelgeving;
• Het aanleren van vaardigheden;
• Kennis van de actuele arbeidsmarkt;
• Een breed netwerk van bedrijven en werkgevers.

Take-aways

• Bij re-integratie tweede spoor gaat u op zoek naar een andere werkgever om bij te re-integreren.
• Re-integratie tweede spoor wordt ingezet als re-integratie eerste spoor geen optie is of als daar na een jaar nog onduidelijkheid over bestaat.
• Een tweedespoortraject duurt gemiddeld 9 tot 12 maanden en bestaat uit een aantal vaste stappen.
• Vaak wordt voorafgaand aan het tweede spoor een arbeidsdeskundig onderzoek gedaan.
• Uw werkgever moet zorgen voor de juiste begeleiding tijdens uw tweedespoortraject.
• Voordat u in dienst gaat bij de nieuwe werkgever, kunt u eerst gedetacheerd worden. 
• Re-integratie tweede spoor is een intensief traject, zowel voor u als uw werkgever. Vaak wordt een re-integratiebureau ingeschakeld om het traject te begeleiden.