Re-integratie tweede spoor: welke verplichtingen heeft u als werknemer?

Re-integratie tweede spoor is een belangrijk proces voor werknemers die om gezondheidsredenen niet meer in staat zijn om hun huidige functie uit te voeren, maar wellicht elders binnen of buiten het bedrijf kunnen werken. In ons vorige artikel hebben we de rechten van werknemers in dit re-integratieproces besproken. Nu richten we onze aandacht op de essentiële verplichtingen die u als werknemer dient na te komen tijdens re-integratie tweede spoor.

Wat is re-integratie tweede spoor?

Bent u langdurig ziek, moet u op een zeker moment gaan werken aan re-integratie. U probeert dan logischerwijs te re-integreren bij uw eigen werkgever: re-integratie eerste spoor. Het kan zijn dat u door uw ziekte niet meer in staat bent uw eigen werkzaamheden uit te voeren. Dan kijkt u met uw werkgever naar andere mogelijkheden om te re-integreren binnen het bedrijf, bijvoorbeeld in een andere functie of met aangepaste werkomstandigheden. Als dit allemaal niet mogelijk blijkt, dan gaat u met uw werkgever op zoek naar mogelijkheden om te re-integreren bij een andere werkgever. Dit noemen we re-integratie tweede spoor. Re-integratie tweede spoor is alleen aan de orde als re-integratie eerste spoor (waarschijnlijk) niet mogelijk is.

Lees hier alles wat u verder moet weten over re-integratie tweede spoor.

Wat wordt er van u verwacht bij re-integratie tweede spoor? 

Bij re-integratie tweede spoor hebben zowel u als uw werkgever een aantal verplichtingen en verantwoordelijkheden. We zetten hieronder voor u op een rijtje wat er van u als werknemer wordt verwacht tijdens een tweedespoortraject.

Gesprekken met de bedrijfsarts

U bent tijdens uw re-integratie verplicht om op gesprek te komen bij de bedrijfsarts wanneer u daartoe wordt uitgenodigd. Op basis van uw ziektebeeld beoordeelt de bedrijfsarts welke mogelijkheden u heeft op het gebied van werk. De gesprekken met de bedrijfsarts zijn vertrouwelijk. De bedrijfsarts mag de werkgever adviseren over de re-integratie, maar hij mag geen medische gegevens over u delen. 

De adviezen die de bedrijfsarts geeft, zijn zwaarwegend. U mag ze dan ook niet zomaar negeren. Bent u het niet eens met het advies van de bedrijfsarts? Dan heeft u wel een aantal opties:

• U mag (schriftelijk)bezwaar maken tegen het advies.
• U mag uw eigen huisarts vragen om contact op te nemen met de bedrijfsarts of andersom. U heeft wellicht met uw huisarts een betere vertrouwensband en bovendien is hij waarschijnlijk beter op de hoogte van uw (medische) achtergrond en geschiedenis. Hij kan daarom een goede belangenbehartiger voor u zijn en uw bezwaren namens u verwoorden richting de bedrijfsarts.
• U mag een deskundigenoordeel aanvragen bij het UWV. Een onafhankelijke verzekeringsarts of arbeidsdeskundige van het UWV bekijkt dan de situatie en geeft hierover een oordeel. Dit oordeel is niet bindend, maar kan wel helpen om weer op één lijn te komen met uw werkgever en/of bedrijfsarts.

Meewerken aan het plan van aanpak

U moet meewerken aan het opstellen van een plan van aanpak. Daarna bent u ook verplicht om de afspraken die hierin staan na te komen. U moet minimaal één keer in de zes weken met uw werkgever bij elkaar komen om de voortgang van het plan van aanpak te bespreken.

Als het nodig is, kan het plan van aanpak tussentijds gewijzigd worden. Bijvoorbeeld als er een verandering optreedt in uw omstandigheden en/of ziekteverloop. 

Passend werk accepteren

U hebt de plicht om passend werk te accepteren. Wat onder passend werk wordt verstaan, is onder andere afhankelijk van uw werkervaring, opleidingsniveau en uw fysieke en mentale capaciteiten. Wel geldt dat hoe langer u ziek bent, hoe meer werk als passend wordt gezien. In de praktijk betekent dat het volgende: 

• In het eerste half jaar na uw ziekmelding hoeft u alleen werk te accepteren dat aansluit bij uw werkervaring, opleiding, functionele mogelijkheden en het oude salarisniveau. 
• Na een half jaar moet u ook werk gaan accepteren dat minder goed aansluit bij bovenstaande punten. Bovendien moet u een eventueel grotere reisafstand naar uw werk accepteren, mits uw gezondheid dit toelaat.

Als u bepaalde voorzieningen of aanpassingen nodig heeft om een nieuwe werkplek passend te maken, kunt u hiervoor een vergoeding aanvragen bij het UWV. Ook de werkgever kan dit aanvragen.

Solliciteren

U kunt verplicht worden te solliciteren bij re-integratie tweede spoor. Overigens mag uw werkgever u niet zomaar in het diepe gooien. Hij heeft de verantwoordelijkheid om te zorgen dat u hierbij de juiste begeleiding en ondersteuning krijgt. Denk aan: 

• sollicitatiebegeleiding
• loopbaanoriëntatie
• assessments

Vaak kiezen werkgevers ervoor om hiervoor een re-integratiebureau in te schakelen.  

Actief meewerken aan re-integratie

In algemene zin geldt dat u actief dient mee te werken aan uw re-integratie. Wat dit precies inhoudt, is afhankelijk van de situatie. Het betekent in ieder geval dat u: 

• minimaal één keer in de zes weken een gesprek hebt met uw werkgever om de voortgang te bespreken; 
• er alles aan doet om uw herstel te bevorderen; 
• met de bedrijfsarts meedenkt over hoe u uw herstel kunt bewerkstelligen;
• actief meedenkt over welk werk passend voor u is.

Het UWV oordeelt uiteindelijk of u voldoende heeft gedaan om uw re-integratie te doen slagen.

Wat als het u niet lukt om uw verplichtingen na te komen?

Soms wilt u uw verplichtingen wel nakomen, maar lukt dat helaas toch niet. Het is dan goed om dit bespreekbaar te maken met uw werkgever, om misverstanden en conflicten te voorkomen. Dit kan moeilijk zijn, omdat u zich hiervoor kwetsbaar moet opstellen. Maar als uw werkgever weet waarom u uw verplichtingen niet nakomt, is het voor hem ook makkelijker om hiervoor begrip te tonen en u de juiste hulp en begeleiding te bieden. Kunt u of wilt u het niet met uw werkgever bespreken, dan is het wellicht een goed idee om het te bespreken met uw bedrijfsarts of huisarts. 

Er zijn allerlei zaken die het lastig maken om de re-integratieverplichtingen na te komen. Een aantal voorbeelden:

Verstoorde relatie met werkgever

Het kan zijn dat uw relatie met uw werkgever dusdanig verstoord is dat u niet meer op gezonde manier met elkaar kunt communiceren en kunt samenwerken aan re-integratie. U bent bijvoorbeeld (al meerdere keren) in conflict gekomen met elkaar over de manier van re-integreren, het te volgen re-integratiespoor of over wat passend werk is. 

Wat te doen? 

Het zou het mooiste zijn als u door middel van gesprekken weer op één lijn kunt komen met uw werkgever. Heeft u dit al geprobeerd en is de relatie met uw werkgever niet meer te redden? Dan kan het zinvol zijn om een mediator of re-integratiebureau in te schakelen, die de re-integratie en de bijbehorende gesprekken kan begeleiden. 

Een andere optie is dat uw werkgever iemand anders binnen het bedrijf aanwijst om de re-integratiegesprekken met u te voeren, mits u in deze persoon wel vertrouwen heeft.

Psychische klachten

Het kan zijn dat u op het werk bent uitgevallen vanwege lichamelijke klachten, maar dat u daarnaast ook psychische klachten hebt ontwikkeld. U kunt deze klachten al dan niet ontwikkeld hebben als gevolg van uw lichamelijke ziekte of beperkingen. Denk bijvoorbeeld aan angsten of depressie. Doordat de focus ligt op uw lichamelijke klachten kunnen deze psychische klachten over het hoofd worden gezien, zowel door uw werkgever en de bedrijfsarts als door uzelf. Deze psychische klachten maken het echter wel lastig voor u om u in te zetten voor uw re-integratie en uw verplichtingen na te komen. Ze kunnen daarnaast ook invloed hebben op uw belastbaarheid en de mogelijkheden tot re-integratie.

Wat te doen? 

Het is belangrijk dat uw eventuele psychische klachten niet over het hoofd worden gezien. Heeft u het vermoeden dat psychische klachten een rol spelen bij het niet nakomen van uw verplichtingen? Bespreek dit dan met uw bedrijfsarts. Met uw bedrijfsarts kunt u onderzoeken in hoeverre deze klachten moeten worden meegewogen bij het vaststellen van uw belastbaarheid en uw mogelijkheden om te re-integreren. Indien nodig kan het plan van aanpak worden bijgesteld.

Moeite met verwerken

Re-integreren kan erg intensief en emotioneel zwaar zijn, zeker wanneer er sprake is van re-integratie tweede spoor. U krijgt te maken met: 

• ziekte en de daarbij behorende beperkingen;
• afscheid nemen van uw werk, uw werkgever en uw collega’s; 
• de onzekerheid en spanning van het zoeken naar ander werk. 

Deze drie zaken kunnen op zichzelf al behoorlijk heftig en emotioneel zijn; laat staan wanneer ze worden gecombineerd. Grote kans dat dit u niet in de koude kleren gaat zitten. Het negeren - en daarmee het niet verwerken - van deze gebeurtenissen en de emoties die ermee gepaard gaan, kan het moeilijk maken voor u om op een energieke en gemotiveerde manier te werken aan uw re-integratie. 

Wat te doen? 

Het is belangrijk dat uw bedrijfsarts, werkgever en eventueel het re-integratiebureau ruimte maken voor het verwerken van deze emoties. Er kunnen bijvoorbeeld interventies worden gedaan op het gebied van rouwverwerking. Het is goed om dit in ieder geval al op te starten voordat u begint met solliciteren. Wanneer u de emoties een plek kunt geven, helpt dat om helder na te denken over uw toekomst. Bespreek daarom ook het emotionele aspect van uw re-integratie met uw re-integratiebegeleider.

Wat mag u van uw werkgever verwachten?

Take-aways

• U bent als werknemer verplicht om in te gaan op de uitnodiging van de bedrijfsarts. 
• Het advies van de bedrijfsarts is leidend bij re-integratie tweede spoor. Wel kunt u bezwaar maken, een second opinion aanvragen of het UWV inschakelen voor een deskundigenoordeel indien u het niet eens bent met de bedrijfsarts.
• Er mag van u verwacht worden dat u meewerkt aan het opstellen van een plan van aanpak voor de re-integratie en dat u vervolgens de afspraken nakomt.
• U moet passend werk accepteren wanneer u de kans krijgt. Hier zitten een aantal voorwaarden aan verbonden.
• Bij re-integratie tweede spoor kunt u verplicht worden te solliciteren. Hierbij moet u dan wel de juiste begeleiding krijgen van uw werkgever.
• Over het algemeen geldt dat u actief moet meewerken aan de re-integratie en voldoende inspanning moet leveren. 
• In bepaalde situaties kan het lastig zijn uw verplichtingen na te komen. Het is goed om dit bespreekbaar te maken, zodat u samen tot een oplossing kunt komen.